De overgang (menopauze) is een natuurlijk proces waarbij de hormoonproductie in de eierstokken afneemt, wat leidt tot het einde van de menstruatiecyclus. Dit gaat vaak gepaard met vervelende symptomen zoals opvliegers, nachtelijk zweten, stemmingswisselingen, slaapproblemen en een verhoogd risico op osteoporose en hart- en vaatziekten. Verschillende hormonen spelen hierbij een rol, en leefstijl, voeding en eventuele hormoontherapie kunnen een groot verschil maken.
Hormonen die een rol spelen tijdens de overgang
- Oestrogeen – Vooral oestradiol neemt sterk af, wat leidt tot opvliegers, vaginale droogheid en botverlies (Rapp et al., 2003).
- Progesteron – Daalt als eerste, wat kan leiden tot onregelmatige menstruaties en slaapproblemen (Prior, 2018).
- Testosteron – Ook deze afname kan libidoverlies en vermoeidheid veroorzaken (Davis et al., 2015).
- FSH en LH – Deze hormonen stijgen omdat de eierstokken minder reageren, wat de cyclusverstoring verklaart (Burger et al., 2007).
- Cortisol – Chronische stress verergert overgangsklachten door disbalans in de HPA-as (Huang et al., 2020).
Leven naar je cyclus vóór de overgang: Helpt dat?
Er is groeiend bewijs dat cyclisch leven (aanpassen van voeding, beweging en rust aan de menstruatiecyclus) hormonale balans kan ondersteunen.
- Folliculaire fase (dag 1-14): Meer koolhydraten en cardio kunnen energie ondersteunen (Carmichael et al., 2021).
- Luteale fase (dag 15-28): Meer magnesium, omega-3 en rust helpen progesteron ondersteunen (Gaskins et al., 2017).
Dit kan mogelijk een soepelere overgang bevorderen, maar directe studies hierover ontbreken nog.
Synthetische hormoonsuppletie (HST): Voor- en nadelen
Synthetische hormonen (zoals Premarin en Provera) kunnen effectief zijn tegen opvliegers, maar hebben risico’s:
- Verhoogd risico op borstkanker (WHI-studie, 2002).
- Tromboserisico (Canonico et al., 2008).
- Niet identiek aan lichaamseigen hormonen, wat bijwerkingen kan geven.
Bio-identieke (human identical) hormonen: Een veiliger alternatief?
Bio-identieke hormonen (BHRT) hebben dezelfde moleculaire structuur als lichaamseigen hormonen en worden vaak beter verdragen:
- Minder bijwerkingen dan synthetische hormonen (Holtorf, 2009).
- Individueel afgestemd (op basis van speeksel- of bloedtesten).
- Effectief bij ernstige klachten (studies tonen verbetering in opvliegers en stemming, Sarrel et al., 2013).
Maar: meer onderzoek is nodig naar langetermijneffecten.
Leefstijl, voeding en voedingsstoffen ter ondersteuning
1. Voeding
- Fyto-oestrogenen (soja, lijnzaad) kunnen milde oestrogeenwerking hebben (Taku et al., 2012).
- Vezelrijk voedsel (darmgezondheid beïnvloedt oestrogeenafbraak).
- Vette vis (omega-3) vermindert ontstekingen (Manson et al., 2019).
- Calcium & vitamine D voor botgezondheid (Weaver et al., 2016).
2. Beweging
- Krachttraining beschermt tegen spierverlies en osteoporose (Watson et al., 2017).
- Yoga en mindfulness verminderen stressgerelateerde klachten (Cramer et al., 2018).
3. Supplementen
- Magnesium voor slaap en stress (Boyle et al., 2017).
- Zwarte zilverkaars (Cimicifuga racemosa) kan opvliegers verminderen (Osmers et al., 2005).
Conclusie
Een combinatie van levensstijlaanpassingen, voeding, beweging en eventueel bio-identieke hormonen kan helpen om de overgang met minder klachten door te komen. Synthetische hormonen hebben meer risico’s, terwijl bio-identieke hormonen een mogelijk veiliger alternatief zijn voor vrouwen met ernstige klachten.
Bronnen:
- Burger, H.G. et al. (2007). J Clin Endocrinol Metab.
- Prior, J.C. (2018). Front Horm Res.
- Manson, J.E. et al. (2019). Menopause.
- Holtorf, K. (2009). Postgrad Med.
Wil je verdere verdieping in bepaalde supplementen of hormoontherapie? Laat het weten!
Test hier jouw cyclus gerelateerde klachten
Test hier jouw hormonen met de hormoontest van Rineke Dijkinga
