Wat zijn xeno-oestrogenen?
Xeno-oestrogenen zijn chemische stoffen van buiten het lichaam (xeno = "vreemd") die de werking van natuurlijk oestrogeen kunnen nabootsen, blokkeren of verstoren. Ze behoren tot de groep van endocrine disrupting chemicals (EDC’s) – stoffen die het hormoonsysteem beïnvloeden (Gore et al., 2015).
Volgens wetenschappelijk onderzoek bestaan xeno-oestrogenen wel degelijk. Ze worden erkend door organisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de European Food Safety Authority (EFSA) als potentiële hormoonverstoorders (WHO, 2013).
Hoe krijg je xeno-oestrogenen binnen?
Xeno-oestrogenen zitten in veel alledaagse producten:
- Voedselverpakkingen – Bisfenol A (BPA) in plastic flessen en blikken (Vandenberg et al., 2007).
- Cosmetica – Parabenen en ftalaten in lotions, make-up en shampoos (Darbre & Harvey, 2008).
- Pesticiden – Bijvoorbeeld DDT (historisch) en moderne bestrijdingsmiddelen zoals atrazine (Hayes et al., 2011).
- Huishoudelijke producten – Weekmakers in PVC-vloeren en speelgoed (Schettler, 2006).
- Vlees en zuivel – Door hormoongebruik in de vee-industrie (hoewel dit in de EU streng gereguleerd is) (Andersson & Skakkebæk, 1999).
Invloed op het vrouwenlichaam
Xeno-oestrogenen kunnen verschillende gezondheidseffecten hebben:
- Vruchtbaarheidsproblemen – Verstoring van de menstruatiecyclus en verminderde ovariële functie (Rattan et al., 2017).
- Borstkanker – Sommige xeno-oestrogenen (zoals BPA) kunnen borstcelproliferatie stimuleren (Seachrist et al., 2016).
- Vroegtijdige puberteit – Blootstelling aan EDC’s wordt gelinkt aan vroegere puberteit bij meisjes (Wolff et al., 2008).
- Endometriose – Mogelijk verband met blootstelling aan dioxines en PCB’s (Buck Louis et al., 2013).
Kun je voorkomen dat ze ontstaan of het lichaam binnenkomen?
Je kunt blootstelling verminderen, maar volledig vermijden is moeilijk vanwege hun wijdverspreide aanwezigheid. Enkele tips:
- Vermijd plastic verpakkingen – Gebruik glazen of roestvrijstalen containers (vooral voor warm voedsel/dranken).
- Kies BPA-vrije producten – Veel producenten bieden nu BPA-vrije alternatieven.
- Eet biologisch – Minder pesticiden in voedsel (Smith-Spangler et al., 2012).
- Natuurlijke cosmetica – Gebruik parabeen- en ftalaatvrije producten.
- Filter drinkwater – Sommige EDC’s komen via afvalwater in drinkwater terecht (Wee & Aris, 2017).
Conclusie
Xeno-oestrogenen zijn reëel en wetenschappelijk onderbouwd. Ze kunnen het vrouwenlichaam beïnvloeden door hormoonverstoring, met mogelijke gevolgen voor vruchtbaarheid, borstgezondheid en ontwikkeling. Hoewel volledige vermijding lastig is, kunnen bewuste keuzes blootstelling verminderen.
Bronnen:
- Gore, A. C., et al. (2015). *Endocrine-disrupting chemicals: An Endocrine Society scientific statement.*
- Vandenberg, L. N., et al. (2007). Human exposure to bisphenol A (BPA).
- Darbre, P. D., & Harvey, P. W. (2008). Parabens and breast cancer.
- Rattan, S., et al. (2017). Exposure to endocrine disruptors during adulthood.
- Buck Louis, G. M., et al. (2013). Endometriosis and endocrine disruptors.
Test hier jouw cyclus gerelateerde klachten
Test hier jouw hormonen met de hormoontest van Rineke Dijkinga
