PMS of PMDD? Wanneer je premenstruele klachten meer zijn dan ‘gewoon een beetje chagrijnig’

Misschien herken je het wel: die week voor je menstruatie waarin je plotseling een hekel hebt aan je partner omdat hij zijn sokken op de verkeerde manier heeft opgevouwen 😤, waarin je huilt om een reclame van een verzekeringsmaatschappij 😭, of waarin je ’s avonds om elf uur nog even snel naar de supermarkt rent voor chocola en chips 🍫🛒. “Ach, gewoon PMS,” zeggen we dan schouderophalend tegen onszelf.

Maar wat als het meer is dan dat? 🤔 Wat als die emotionele achtbaan niet zomaar een irritant maandelijks ritueel is, maar eigenlijk een serieuze aandoening die je leven behoorlijk overhoop gooit? Dan hebben we het mogelijk over PMDD - een afkorting die klinkt alsof je een nieuwe streamingdienst hebt ontdekt 📺, maar eigenlijk staat voor Premenstrual Dysphoric Disorder.

😣 PMS: de ‘gewone’ premenstruele ellende

Laten we eerlijk zijn: PMS heeft een behoorlijk slechte reputatie gekregen. Het wordt vaak afgedaan als iets waar vrouwen “overdrijven” of als excuus gebruikt voor alles wat misgaat in die bewuste week 🙄. Maar PMS is echt wel een ding, en het treft maar liefst 75% van alle menstruerende vrouwen in meer of mindere mate.

Bij PMS kun je last hebben van fysieke klachten zoals gespannen borsten (alsof ze zich voorbereiden op een professionele worstelwedstrijd 🤼‍♀️), een opgeblazen gevoel (hallo, zwangerschapsbroek! 👖), hoofdpijn 🤕, en dat vervelende gevoel dat je huid plotseling besloten heeft om terug te keren naar je puberteit 🙈. Emotioneel kun je wat prikkelbaarder zijn, je kunt je wat neerslachtig voelen, of juist extra behoefte hebben aan troostvoer 🍰.

Het vervelende van PMS is dat de symptomen kunnen variëren van “ik ben een beetje moe” tot “ik heb drie pakken koekjes leeggegeten terwijl ik keek naar een documentaire over panda’s en nu kan ik niet meer stoppen met huilen” 🐼😢. Maar over het algemeen blijf je nog steeds functioneren in je dagelijks leven, ook al voel je je misschien niet helemaal jezelf.

De symptomen van PMS beginnen meestal 1-2 weken voor je menstruatie en verdwijnen als sneeuw voor de zon zodra je ongesteld wordt ❄️☀️. Het is alsof je lichaam even een andere persoonlijkheid aanneemt en vervolgens weer terug switcht naar de normale programmering 🔄.

⚠️ PMDD: wanneer je premenstruele symptomen je leven overnemen

Nu komen we bij PMDD, en hier wordt het een stuk minder grappig 😰. PMDD is eigenlijk PMS’s kwaadaardige grote zus die besloten heeft om je leven volledig te saboteren. Waar PMS misschien voelt als een vervelende huisgenoot, is PMDD meer als een indringer die je hele huis overneemt 🏠💥.

PMDD treft ongeveer 3-8% van alle menstruerende vrouwen, en de symptomen zijn zo heftig dat ze je dagelijks functioneren ernstig kunnen verstoren 📊. We praten hier niet over “ik ben een beetje chagrijnig” maar over “ik kan letterlijk niet uit bed komen en heb het gevoel dat de wereld vergaat” 🛏️🌍.

De symptomen van PMDD zijn intens en ontwrichtend 💥:

Emotioneel krijg je te maken met extreme stemmingswisselingen die voelen alsof je emotionele thermostaat kapot is 🌡️💔, diepe depressieve gevoelens die verder gaan dan gewone ‘bluesiness’ 😔, intense angst of paniekaanvallen die uit het niets kunnen opkomen 😱, oncontroleerbare woede-uitbarstingen (en nee, niet omdat je partner weer eens de vaatwasser verkeerd heeft ingeruimd 🤬), een gevoel van complete hopeloosheid 🌫️, en extreme gevoeligheid voor afwijzing - zelfs een neutrale blik van iemand kan voelen als een persoonlijke aanval 👀💔.

Fysiek kun je last hebben van vermoeidheid die zo intens is dat je het gevoel hebt dat je door een vrachtwagen bent overreden 🚛💤, extreme pijn en gevoeligheid 😣, slaapproblemen die variëren van slapeloosheid tot het niet meer uit bed kunnen komen 🛌, en eetbuien die verder gaan dan gewone trek in zoet 🍰🍫.

Het verschrikkelijke aan PMDD is dat het cyclisch is 🔄. In tegenstelling tot PMS heb je vaak maar één goede week tijdens je menstruatiecyclus. Het verschil is dat alles zo heftig zijn dat je niet meer kunt functioneren op werk, in relaties, of in sociale situaties. Je voelt je alsof je elk maand een emotionele tsunami meemaakt 🌊😰.

⚖️ Het belangrijkste verschil: functioneren vs. niet-functioneren

Het grote onderscheid tussen PMS en PMDD ligt in de impact op je dagelijks leven. Bij PMS kun je misschien denken: “Ugh, ik voel me k*t, maar ik ga wel gewoon naar mijn werk en probeer er het beste van te maken 💪.” Bij PMDD denk je eerder: “Ik kan letterlijk niet uit bed komen en heb zojuist mijn beste vriendin uitgescholden omdat ze vroeg hoe het met me ging 😭.”

PMDD wordt ook wel eens omschreven als een vorm van depressie die cyclisch optreedt 📅💙. Het is niet gewoon “een slechte dag hebben” - het is een medische aandoening die behandeling verdient en krijgt.

🆘 Wanneer moet je hulp zoeken?

Als je je afvraagt of jouw premenstruele klachten misschien meer zijn dan gewone PMS, stel jezelf dan deze vragen 🤔:

Kan ik mijn normale activiteiten uitvoeren, of moet ik dingen afzeggen? 📅❌ Hebben mijn symptomen impact op mijn werk of schoolprestaties? 💼📚 Lijden mijn relaties eronder - vriendschappen, romantische relaties, familierelaties? 💕💔 Voel ik me zo wanhopig dat ik gedachten heb over mezelf pijn doen? ⚠️ Duren mijn symptomen langer dan een week voor mijn menstruatie? ⏰ Zijn mijn symptomen zo heftig dat ik het gevoel heb dat ik mezelf niet meer herken? 👤❓

Als je meerdere van deze vragen met ‘ja’ beantwoordt, dan is het tijd om professionele hulp te zoeken 🏥. En nee, dat is niet overdreven of ‘aanstellerig’ - het is gewoon verstandig 💡.

🧠 De wetenschap achter de ellende

Zowel PMS als PMDD hebben te maken met de hormonale schommelingen die plaatsvinden tijdens je menstruatiecyclus 🎢. Na de eisprong dalen je oestrogeen- en progesteronspiegels dramatisch 📉, en dit heeft invloed op neurotransmitters in je hersenen zoals serotonine (je ‘gelukshormoon’) ✨.

Bij vrouwen met PMDD lijken de hersenen extra gevoelig te zijn voor deze hormonale veranderingen 🧠⚡. Het is alsof hun brein een versterker heeft die alle hormonale signalen extra hard aanzet 📢. Onderzoek toont aan dat vrouwen met PMDD vaak een andere reactie hebben op hormonale fluctuaties dan vrouwen zonder PMDD.

Er lijkt ook een genetische component te zijn - als je moeder of zus PMDD heeft, is de kans groter dat jij het ook ontwikkelt 👨‍👩‍👧‍👦🧬. Bedankt, DNA! 😅

💊 Behandeling: er is hoop!

Het goede nieuws is dat zowel PMS als PMDD behandelbaar zijn 🌈. Voor PMS kunnen lifestyle-aanpassingen al een groot verschil maken.

Voor PMS kunnen regelmatige beweging (ook al is dat wel het laatste waar je zin in hebt 🏃‍♀️😴), een gebalanceerd dieet met minder suiker en cafeïne 🥗☕, voldoende slaap (makkelijker gezegd dan gedaan, ik weet het 😴), stressbeheersingtechnieken zoals meditatie of yoga 🧘‍♀️, calcium- en magnesiumsupplementen 💊, en voor sommige vrouwen hormonale anticonceptie (liever niet)💊 helpen.

Voor PMDD is vaak professionele behandeling nodig 👩‍⚕️. Hormonale behandelingen om de ovulatie te onderdrukken, cognitieve gedragstherapie 🗣️💭, en in extreme gevallen hormoontherapieën (Human identieke dan ajb) kunnen overwogen worden.

Het is belangrijk om te weten dat je niet hoeft te lijden 💪. Te vaak hoor ik vrouwen zeggen: “Ach, het hoort er gewoon bij, ik moet het maar accepteren.” Nee! ❌ Als je symptomen je leven beheersen, verdien je hulp en behandeling.

🚫 Het taboe doorbreken

Een van de frustrerende dingen aan zowel PMS als PMDD is dat ze vaak niet serieus genomen worden 😤. “Oh, het is gewoon die tijd van de maand weer,” hoor je dan 🙄. Of erger nog: “Je overdrijft gewoon.”

Dit soort reacties zijn niet alleen kwetsend, ze zijn ook gevaarlijk ⚠️. PMDD is een erkende psychiatrische aandoening die staat vermeld in de DSM-5 (de ‘bijbel’ van psychiatrische aandoeningen) 📚. Het is geen karakterfout, geen gebrek aan wilskracht, en zeker geen excuus om aandacht te krijgen.

We moeten stoppen met het bagatelliseren van premenstruele klachten 🛑. Ja, hormonale schommelingen zijn natuurlijk, maar dat betekent niet dat extreme lijden normaal is of geaccepteerd moet worden.

💪 Je bent niet gek, je bent niet zwak

Als je dit leest en jezelf herkent in de beschrijving van PMDD, wil ik dat je één ding weet: je bent niet gek 🧠✨. Je stelt je niet aan. Je bent niet te gevoelig. Je hebt een medische aandoening die behandeling verdient.

Ik heb zelf jarenlang gedacht dat ik gewoon “slecht was in omgaan met stress” totdat ik realiseerde dat gezonde mensen niet elke maand twee weken lang het gevoel hebben dat de wereld vergaat 🌍💔. Het was een openbaring om te ontdekken dat er een naam was voor wat ik meemaakte, en nog belangrijker: dat er behandeling voor was ✨.

🛠️ Praktische tips voor de tussentijd

Terwijl je wacht op professionele hulp, of als je met milde PMS te maken hebt, zijn hier enkele praktische tips 💡.

Bijhouden 📝: Start een symptomendagboek. Noteer je symptomen, hun intensiteit, en wanneer ze optreden in relatie tot je cyclus. Dit helpt je patronen te herkennen en is waardevol voor je zorgverlener.

Planning 📅: Als je weet wanneer je moeilijke periode komt, plan dan geen grote gebeurtenissen, belangrijke gesprekken, of stressvolle activiteiten in die tijd.

Communicatie 💬: Vertel je partner, familie, of goede vrienden wat er aan de hand is. Ze kunnen dan beter begrijpen waarom je soms anders reageert en je extra ondersteuning bieden 🤝.

Zelfzorg 🛁: Dit klinkt misschien cliché, maar kleine dingen zoals een warm bad, vroeg naar bed gaan, of je favoriete film kijken kunnen echt helpen om door de moeilijke dagen heen te komen 🎬.

Voeding 🍎: Probeer je bloedsuikerspiegel stabiel te houden door regelmatig te eten en zoete snacks te beperken (ook al roept je lichaam erom 🍰).

🎯 De bottom line

Het verschil tussen PMS en PMDD is niet zwart-wit, maar eerder een spectrum 🌈. PMS is vervelend maar beheersbaar, PMDD is ontwrichtend en heeft professionele behandeling nodig 👩‍⚕️. Beide zijn echt, beide zijn geldig, en beide verdienen begrip en waar nodig behandeling.

Als je maandelijkse klachten je leven beheersen, zoek dan hulp 🆘. Je verdient het om je het hele jaar door goed te voelen, niet alleen drie weken per maand 📆✨. Er zijn effectieve behandelingen beschikbaar, en je hoeft niet te lijden in stilte 🤫❌.

En onthoud: je menstruatiecyclus is een onderdeel van wie je bent, maar het hoeft niet te bepalen hoe je je voelt 🌙💪. Met de juiste ondersteuning en behandeling kun je je cyclus weer zien als wat het zou moeten zijn: een natuurlijk proces dat je lichaam doorloopt, niet een maandelijkse emotionele apocalyps 🌍💥.

Je bent sterker dan je hormonale schommelingen, ook al voelt het soms niet zo 💪💕. En als het wel zo voelt? Dan is dat oké ook ✨. Zoek hulp, wees aardig voor jezelf, en weet dat er betere dagen komen - letterlijk, na je menstruatie, maar ook figuurlijk, met de juiste zorg en ondersteuning 🌅💖.