Leven naar je menstruatiecyclus: wetenschappelijke onderbouwing van klachten en de rol van stress
Inleiding
Veel vrouwen ervaren klachten voor, tijdens of na hun menstruatie. Deze klachten hebben te maken met hormonale schommelingen, celgezondheid, bloedvaten, darmgezondheid en stress. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat stress een grote invloed heeft op de menstruatiecyclus, overgangsklachten, ziekteverzuim en productiviteit. In dit artikel leggen we uit waarom leven naar je cyclus belangrijk is en wat de gevolgen zijn als we hier als maatschappij geen rekening mee houden.
Hormonale schommelingen en gezondheid
De menstruatiecyclus bestaat uit vier fasen:
- Menstruatiefase (dag 1-5): baarmoederslijmvlies wordt afgestoten.
- Folliculaire fase (dag 6-14): oestrogeen stijgt, energie neemt toe.
- Ovulatie (rond dag 14): eicel komt vrij, testosteron piekt.
- Luteale fase (dag 15-28): progesteron stijgt, daarna daalt het voor de menstruatie.
Tijdens deze fasen veranderen hormoonspiegels, wat invloed heeft op:
- Celgezondheid: Oestrogeen beschermt cellen, terwijl een daling ontstekingen kan bevorderen (Chakrabarti et al., 2018).
- Bloedvaten: Oestrogeen houdt bloedvaten flexibel; een daling kan hoofdpijn en vermoeidheid veroorzaken (Muka et al., 2016).
- Darmen: Progesteron vertraagt de spijsvertering, wat kan leiden tot opgeblazen gevoel en constipatie (Heitkemper & Chang, 2009).
Stress is hormonaal en beïnvloedt de cyclus
Stress activeert de HPA-as (hypothalamus-hypofyse-bijnier-as), wat leidt tot cortisolproductie. Chronische stress verstoort:
- Oestrogeen- en progesteronbalans, waardoor menstruaties onregelmatig of pijnlijker worden (Huhmann, 2020).
- Ovulatie: Hoge cortisol remt LH (luteïniserend hormoon), wat nodig is voor de eisprong (Berga & Loucks, 2006).
- Overgangsklachten: Stress verergert opvliegers en slaapproblemen (Gordon et al., 2018).
Invloed van stress op ziekteverzuim, schoolprestaties en productiviteit
- Ziekteverzuim: 20% van de vrouwen meldt zich ziek vanwege menstruatieklachten (Schoep et al., 2019).
- Schoolprestaties: Meisjes met pijnlijke menstruaties halen lagere cijfers (Armour et al., 2019).
- Productiviteit: Werknemers met PMS zijn 33% minder productief (Hardy & Hardie, 2017).
Goede voorlichting is essentieel
Scholen, bedrijven en overheden moeten beter voorlichten over:
- Cyclusbewust werken: Flexibele werktijden tijdens pijnlijke dagen.
- Mentale gezondheid: Stressmanagement voor hormoonbalans.
- Medisch beleid: Betere behandeling van endometriose en PCOS.
Gevolgen als we niets doen:
- Hoger ziekteverzuim (kost €8 miljard per jaar in Nederland. Berekening n.a.v. onderzoek Radboud UMC 2017).
- Lagere arbeidsparticipatie van vrouwen.
Voordelen als we wél ingrijpen:
- Betere prestaties op school en werk.
- Minder verzuim en hogere productiviteit.
Wat doet het Menstruatie Voorlichtingsinstituut?
Het Menstruatie Voorlichtingsinstituut biedt:
- Workshops voor scholen en bedrijven.
- Onderzoek naar menstruatiegerelateerde klachten.
- Voorlichting over cyclusbewust leven.
Conclusie
Leven naar je menstruatiecyclus vermindert klachten en verbetert gezondheid. Stress verergert hormonale problemen, wat leidt tot hoger ziekteverzuim en lagere productiviteit. Betere voorlichting en aanpassingen in werk- en schoolbeleid zijn nodig om vrouwen optimaal te ondersteunen.
Bronnen
- Armour, M. et al. (2019). "The prevalence and impact of dysmenorrhea on academic performance". Journal of Women’s Health.
- Berga, S.L. & Loucks, T.L. (2006). "Stress-induced reproductive dysfunction". Endocrinology.
- Hardy, C. & Hardie, J. (2017). "Menstrual symptoms and productivity". Occupational Medicine.
- Schoep, M.E. et al. (2019). "The impact of menstrual symptoms on work productivity". BMJ Open.
Voor meer informatie: Menstruatie Voorlichtingsinstituut.
